Een nieuw kerkverband

Op weg naar een nieuw kerkverband van gereformeerde kerken.

De Gereformeerde Kerken Nederland (GKN) en De Gereformeerde Kerken (DGK) hebben wederzijds de bij deze kerkverbanden aangesloten kerken, herkend als kerken van Christus staande op het fundament van apostelen en profeten. Dat gebeurde in respectievelijk 2018 en 2019. Daarmee werd een periode van vier jaar, stapje voor stapje verkennen en met elkaar spreken, afgesloten.

Deputaten van beide kerkverbanden kregen in 2019 de opdracht verder te werken om te komen tot één kerkverband. Dat moet op een zorgvuldige manier. Alle onderwerpen die een rol spelen moeten aan de orde worden gesteld. Al in 2020 zijn de gesprekken zover gevorderd dat aan deputaten gevraagd wordt te komen met een voorstel voor erkenning en kerkelijke eenwording. Halverwege 2021 rapporteren deputaten en komen met de gevraagde voorstellen. De GS van de DGK heeft al over de rapportage en voorstellen gesproken. Met de lijn van het rapport wordt ingestemd. Voor het nemen van een besluit wordt gewacht op de GS van de GKN. De GS van de GKN heeft er nog niet overgesproken.

Deputaten bevestigen in hun rapport dat er geen belemmeringen zijn om de eerder uitgesproken herkenning concreet vorm te geven. Daarmee komt het toelaten van de predikanten van beide kerkverbanden op de kansels en het toelaten de leden van de kerken van beide kerkverbanden aan het HA, in beeld. Ook kunnen attestaties uitgewisseld en aanvaard worden. Dan is de erkenning zichtbaar. De afzonderlijke kerken kunnen er mee aan de slag. De gezamenlijke deputaten kunnen verder werken aan de voorbereidingen voor een nieuw kerkverband.

Je krijgt wel eens de indruk dat een nieuw kerkverband een kwestie is van samenvoegen. Maar wie om zich heen kijkt weet dat het zo eenvoudig niet is.  Uit wat er is gepubliceerd valt op te maken dat er bij DGK en GKN, op dit moment, over het nieuwe kerkverband nog maar weinig op papier staat.  In de kerkelijke praktijk zijn er tussen de kerken van DGK en GKN verschillen. Die verschillen zijn niet kerk-scheidend, zo is één en andermaal vastgelegd. Het gaat dan o.a. over zaken als: het stemmen van vrouwen bij het verkiezen van ambtsdragers, gezangen die gezongen worden in de eredienst, preken die worden gelezen, formulieren die worden gebruikt. Er is overeenstemming, toch stellen deputaten voor de verschillen in het nieuwe kerkverband te bespreken. Het komt dus nog een keer terug.

Ook belangrijke onderwerpen als het statuut, de kerkorde, status kerkelijk jurisprudentie, toelating van predikanten, onderhoud predikanten, emeritering, opleiding van predikanten, zorg voor studenten theologie, zending, evangelisatie, financiën, kerkgrenzen, classicale indeling, particuliere synode, contacten met binnenlandse en buitenlandse kerken en deputaatschappen, moeten nog besproken worden.

Over de snelheid van het hele proces worden in beide kerkverbanden kritische vragen gesteld. Kan het niet sneller, waarom gebeurt er zo weinig, wat is er aan de hand, gaat het nog wel door? Maar ook van buiten, b.v. van de Hersteld Gereformeerde Kerk Bunschoten-Spakenburg, komen die vragen. Dit is goed te begrijpen. Meer dan een jaar is er geen voortgang geboekt. Wel in het naar elkaar toegroeien van de kerken van beide kerkverbanden. Er zijn gesprekken en allerlei gezamenlijke activiteiten, maar er is geen voortgang in de voorbereidingen voor de  vorming van een nieuw kerkverband.

De reden waarom het na september 2021 stagneert is onduidelijk. Wordt het tegengehouden? Zijn er die niet verder willen richting een nieuw kerkverband? Zijn er misschien kerken die afstand nemen van de uitgesproken herkenning? Wordt het met de daad onderhouden van de eenheid van de kerk niet belangrijk gevonden, is belijden met de mond voldoende?

Of speelt er iets heel anders? Misschien wachten op  kerken en groepen van broeders en zusters die besloten hebben op 1 mei 2023 niet mee te gaan met de fusiekerk de Nederlandse Gereformeerde Kerken? Zodat die ook de gelegenheid krijgen om mee te praten? En misschien ook nog andere gereformeerde kerken die staan op hetzelfde fundament van apostelen en profeten? Dus zoiets als een uitnodiging in het kader van hergroeperen waar prof. Selderhuis het over had? Een mooie gedachte, maar al veel eerder in het proces richting een nieuw kerkverband is uitgesproken dat die ruimte, om mee te praten en mee te doen in het proces, er is. Dit kan dus geen reden zijn om pas op de plaats te maken, nu al meer dan een jaar.

Wanneer o.a. de Kerngroep Bezinning GKv en de kerken die daarbij betrokken zijn, meegaan doen, heeft dat zeker toegevoegde waarde. Tussen de kerken van DGK en GKN zijn de nodige verschillen in de praktijk. Die zijn er ook tussen de kerken van DGK en GKN en de groepen en kerken die niet mee gaan met de fusie kerk NeGK. Je hoeft alleen maar te kijken naar de kerkorde van de één en van de ander. Daar nu al over spreken kan helpen bij toenadering en samen gaan in een nieuw kerkverband van gereformeerde kerken.

Hopelijk zien of krijgen deputaten ACOBB van de DGK en Egb van de GKN op korte termijn weer groen licht, zodat er adequaat verder gewerkt wordt aan de vorming van een nieuw kerkverband. Daar wordt naar uitgezien door broeders en zusters in de DGK, de GKN, de HGK Bunschoten -Spakenburg, de GK ’t Harde ’De Bron’, de Kerngroep Bezinning GKv en daarbij betrokken kerken. Ook anderen, waaronder broeders en zusters in de CGK volgen het proces.

In de bijeenkomst op 25 november 2022 in Ommen wees ds. Henk Drost in zijn referaat over: het opnemen van het juk van Christus, de aanwezigen op prof. van ’t Spijker:

In zijn mooie uitleg van het spreken over het opnemen van het juk van Christus in de belijdenis, laat prof. W. van ’t Spijker zien  dat men in de tijd van de Reformatie bij het opnemen van het juk van Christus niet alleen dacht (1) aan persoonlijk geloof (2) aan het je voegen bij de kerk van het Woord, maar ook (3) aan het samenleven in één kerkverband. Gereformeerden hebben altijd eenheid gezocht door de hals te buigen onder het juk van dezelfde belijdenis en van dezelfde kerkorde en zo één te zijn als kerken.

dL